Savjet Evrope i Evropski parlament usvojili su prethodnom periodu rezolucije putem kojih zahtijevaju dodatnu zaštitu transrodnih osoba i ukidanje nehumane prakse prinudne sterilizacije kao preduslova za pravno prepoznanje roda. Ove rezolucije direktan su podsjetnik za Vladu Crne Gore, koja još uvijek nije usvojila Zakon o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja, da tu obavezu prema svojim građanima i građankama moraju ispuniti, naročito kao zemlja koja pretenduje da bude prva naredna članica Evropske unije.
Savjet Evrope usvojio je rezoluciju o prevenciji i borbi protiv rodne diskriminacije u zdravstvenoj zaštiti, kojom je posebno prepoznao specifičnu diskriminaciju nad LGBTI osobama, naglašavajući da ona zajedno sa drugim formama diskriminacije ima više dugoročnih posljedica po zdravlje ljudi.
Ova rezolucija pozvala je zemlje članice da uklone bilo koje medicinske zahtjeve, kao što su sterilizacija ili druge operacije, koje otežavaju pristup pravnom prepoznavanju roda transrodnim osobama. Takođe, naglašen je i značaj edukacije zdravstvenih stručnjaka/kinja na teme promocije poštovanja rodnih identiteta i prevencije rodne pristrasnoti, tokom studija ali i tokom radne karijere, kao i značaj uključivanja žena i LGBTI osoba u tijela za donošenje odluka koje se tiču zdravlja i zdravstvene zaštite.
Nedavno je i Evropski parlament usvojio rezoluciju o predstojećoj EU Strategiji za rodnu ravnopravnost 2026–2030, čime je dodatno zahtijevano od Evropske komisije da osigura jaču, jasniju i sveobuhvatniju zaštitu trans osoba unutar budućih politika Unije. Ovim dokumentom potvrđeno je da LGBTIQ+ osobe, a posebno transrodne i interpolne žene, i dalje trpe višestruke oblike diskriminacije, što zahtijeva hitnu institucionalnu reakciju i uključivanje njihovih potreba u ključne evropske strategije.
U rezoluciji je istaknuto da niko ne smije biti podvrgnut nehumanim praksama poput prinudne sterilizacije te da je pravo na tjelesni integritet i autonomiju univerzalno i neupitno. Upravo zbog toga, nova rezolucija Evropskog parlamenta dodatno potvrđuje neophodnost usvajanja Zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja u Crnoj Gori, koji bi ovakvu nehumanu praksu ukinuo.
Rezolucija naglašava da su diskriminacija i nasilje nad marginalizovanim grupama još uvijek rasprostranjeni, posebno kada je riječ o transrodnim osobama koje se suočavaju sa ozbiljnim preprekama u pristupu zdravstvenoj zaštiti.
Uz navedeno, Evropski parlament posvećuje značajnu pažnju siromaštvu žena, naglašavajući da su transrodne žene među najranjivijima i često trpe najteže posljedice ekonomske nesigurnosti. Upravo prinudna sterilizacija značajno doprinosi ovakvom položaju, tjerajući ih da biraju između nasilja sterilizacije, ili nasilja zbog neposjedovanja dokumenata koja odgovaraju njihovom identitetu. Podsjećamo i na podatke istraživanja koje je sprovela Asocijacija Spektra, a koji pokazuju da je čak 40% transrodnih žena iskusilo neku vrstu diskriminacije na poslu, što dodatno otežava njihov položaj i ekonomsko osnaživanje.
Ove rezolucije predstavljaju jasan signal da evropska politika rodne ravnopravnosti mora uključiti nedvosmislene i konkretne mjere za unapređenje položaja trans osoba. Uz napredovanje prakse Suda pravde Evropske unije kada je u pitanju poštovanje prava transrodnih osoba (slučajevi Mirin, Mousse, Deldits), ove rezolucije nastavljaju trend jačanja pravne i institucionalne zaštite na evropskom nivou. Ovo se direktno tiče i Crne Gore, koja ukoliko pretenduje da bude iduća članica, mora uskladiti svoj pravni sistem sa strategijama i zakonodavstvom Evropske unije.
Vrijeme je i da u Crnoj Gori bude zaustavljena zastarjela i nehumana praksa prinudne sterilizacije i da se hitno usvoji Zakon o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja, na koji se već predugo čeka.
